Eochair-theachtaireachtaí don phobal i gcoitinne

Cén uair ar chóir dom antaibheathaigh a ghlacadh?

Ní leigheasann antaibheathaigh ionfhabhtuithe nuair is víris is cúis leo cosúil le slaghdáin nó an fliú. Níl antaibheathaigh éifeachtúil ach i gcoinne ionfhabhtuithe baictéaracha. Ní féidir ach dochtúir leighis an diagnóis cheart a thabhairt agus cinneadh a dhéanamh faoi cibé an bhfuil gá le hantaibheathaigh nó nach bhfuil.

Ná déan dearmad: Ní oibreoidh antaibheathaigh i gcás slaghdáin nó fliú!

• Níl antaibheathaigh éifeachtúil ach i gcoinne ionfhabhtuithe baictéaracha – ní féidir leo cabhrú le do théarnamh ó ionfhabhtuithe nuair is víris is cúis leo, cosúil le slaghdáin nó an fliú [1]. 
• Ní chuireann antaibheathaigh cosc ar leathadh víreas chuig daoine eile. 
• Má ghlactar antaibheathaigh ar na cúiseanna míchearta, mar shampla toisc go bhfuil slaghdán nó fliú ort, ní bhainfidh tú aon tairbhe astu [1, 2]. 
• Nuair a bhaintear mí-úsáid as antaibheathaigh, éiríonn baictéir frithsheasmhach in aghaidh cóireálacha antaibheathacha [3, 4, 5].  Mar sin, nuair a bheidh antaibheathaigh ag teastáil uait amach anseo, seans nach n oibreoidh siad níos mó [6]. 
• Is minic a bhíonn antaibheathaigh ina gcúis le fothorthaí cosúil le buinneach [1, 2, 7, 8]. 
• Cuir ceist ar do dhochtúir i gcónaí sula nglacfaidh tú antaibheathaigh.

Antaibheathaigh agus fliú paindéimeach: Cad ba chóir dom a dhéanamh?

Cén chaoi ar chóir dom antaibheathaigh a ghlacadh?
Nuair a dhearbhaíonn dochtúir go bhfuil gá le hantaibheathaigh, tá sé ríthábhachtach na hantaibheathaigh a ghlacadh go freagrach.

Ná déan dearmad: Glac antaibheathaigh go freagrach!

• Nuair a bhaintear úsáid as antaibheathaigh éiríonn baictéir frithsheasmhach in aghaidh cóireálacha antaibheathacha [3, 4, 5], mar sin tá sé tábhachtach gan antaibheathaigh a ghlacadh ar na cúiseanna míchearta nó ar bhealach mícheart [1, 2, 9]. 
• Ná glac antaibheathaigh ach nuair a ordaíonn dochtúir é, agus lean comhairle an dochtúra faoin gcaoi ar chóir duit na hantaibheathaigh a ghlacadh chun go mbeidh siad éifeachtúil amach anseo chomh maith. 
• Ná coimeád cóireálacha antaibheathacha neamhúsáidte [10]. Dá mba rud é go bhfuair tú níos mó dáileog ná mar a ordaíodh duit, cuir ceist ar do chógaiseoir faoi conas ba chóir duit an cógas fágtha a dhiúscairt.

Cén fáth ar chóir dom antaibheathaigh a ghlacadh go freagrach?

Má bhaintear úsáid mhícheart as antaibheathaigh, féadfaidh na baictéir éirí frithsheasmhach in aghaidh cóireálacha amach anseo.  Ní hamháin gur guais sláinte í sin don duine a ghlac na hantaibheathaigh go míchuí – is guais sláinte í d’aon duine a d’fhéadfadh na baictéir le frithsheasmhacht a tholgadh amach anseo.

Ná déan dearmad: Tá gach uile dhuine freagrach as antaibheathaigh a choinneáil éifeachtúil!

• Tá laghdú ag teacht ar éifeachtúlacht antaibheathach ag luas nach raibh coinne leis cúig bliana ó shin, fiú amháin [11]. Is é is chúis leis sin ná go n éiríonn baictéir frithsheasmhach in aghaidh cóireálacha antaibheathacha nuair a úsáidtear antaibheathaigh [3-5].  
• Má leanaimid orainn ag glacadh antaibheathach ag an ráta reatha, féadfaidh an Eoraip filleadh ar an ré réamh antaibheathach, ina bhféadfadh ionfhabhtú baictéarach coitianta, cosúil leis an niúmóine, a bheith ina bhreith bháis [12, 13]. Mar sin, nuair a bheidh antaibheathaigh ag teastáil uait amach anseo, seans nach n oibreoidh siad níos mó [6]. 
• Ná húsáid antaibheathaigh ar na cúiseanna míchearta ná ar bhealach mícheart [1, 2, 9]. 
• Lean comhairle do dhochtúra faoin uair agus faoin gcaoi le hantaibheathaigh a úsáid go freagrach i gcónaí chun go mbeidh siad éifeachtúil amach anseo chomh maith.

Tagairtí

1. Arroll B, Kenealy T. Antibiotics for the common cold and acute purulent rhinitis. Cochrane Database of Systematic Reviews 2005, Issue 2. Art. No.: CD000247.
2. Fahey T, Stocks N, Thomas T. Systematic review of the treatment of upper respiratory tract infection. Arch Dis Child 1998;79(3):225-30.
3. Malhotra-Kumar S, Lammens C, Coenen S, Van Herck K, Goossens H. Effect of azithromycin and clarithromycin therapy on pharyngeal carriage of macrolide-resistant streptococci in healthy volunteers: a randomised, double-blind, placebo-controlled study. Lancet 2007;369(9560):482-90.
4. Donnan PT, Wei L, Steinke DT, Phillips G, Clarke R, Noone A, Sullivan FM, MacDonald TM, Davey PG. Presence of bacteriuria caused by trimethoprim resistant bacteria in patients prescribed antibiotics: multilevel model with practice and individual patient data. BMJ 2004;328(7451):1297-301.
5. London N, Nijsten R, Mertens P, v d Bogaard A, Stobberingh E. Effect of antibiotic therapy on the antibiotic resistance of faecal Escherichia coli in patients attending general practitioners. J Antimicrob Chemother 1994;34(2):239-46.
6. Daneman N, McGeer A, Green K, Low DE; for the Toronto Invasive Bacterial Diseases Network. Macrolide resistance in bacteremic pneumococcal disease: implications for patient management. Clin Infect Dis 2006;43(4):432-8.
7. Fahey T, Smucny J, Becker L, Glazier R. Antibiotics for acute bronchitis. Cochrane Database of Systematic Reviews 2004, Issue 4. Art. No.: CD000245.
8. Shehab N, Patel PR, Srinivasan A, Budnitz DS. Emergency department visits for antibiotic-associated adverse events. Clin Infect Dis 2008;47:online. DOI: 10.1086/591126.
9. Guillemot D, Carbon C, Balkau B, Geslin P, Lecoeur H, Vauzelle-Kervroëdan F, Bouvenot G, Eschwége E. Low dosage and long treatment duration of beta-lactam: risk factors for carriage of penicillin-resistant Streptococcus pneumoniae. JAMA 1998;279(5):365-70.
10. Grigoryan L, Burgerhof JG, Haaijer-Ruskamp FM, Degener JE, Deschepper R, Monnet DL, Di Matteo A, Scicluna EA, Bara AC, Lundborg CS, Birkin J, on behalf of the SAR group. Is self-medication with antibiotics in Europe driven by prescribed use? J Antimicrob Chemother 2007;59(1):152-6.
11. European Antimicrobial Resistance Surveillance System. EARSS Annual Report 2006. Bilthoven, Netherlands: National Institute for Public Health and the Environment, 2007.
12. Cohen ML. Epidemiology of drug resistance: implications for a post-antimicrobial era. Science 1992;257(5073):1050-5.
13. Austrian R. The pneumococcus at the millennium: not down, not out. J Infect Dis 1999;179 Suppl 2:S338-41.